Phần thưởng cao quý nhất cho công sức lao
động của một người không phải là những gì
người ấy nhận được, mà chính là qua đó
anh ta đã tự cảm nhận được mình đã
trưởng thành như thế nào.
- John Ruskin
Cuộc đua marathon hàng năm ở thành phố tôi
thường diễn ra vào mùa hè. Nhiệm vụ của tôi
là ngồi trong xe cứu thương, theo sau các vận động
viên, phòng khi có ai đó cần được săn sóc y tế. Người
tài xế và tôi sẵn sàng trong xe, phía sau hàng trăm con
người, chờ tiếng súng lệnh vang lên.
- Chúng ta sẽ theo sau người chạy cuối cùng nên
anh hãy lái xe chầm chậm thôi – Tôi nói với người tài
xế, Doug, khi xe bắt đầu lăn bánh về phía trước.
- Hy vọng người cuối cùng sẽ chạy nhanh – Anh
pha trò.
Khi đoàn người tăng tốc, nhóm chạy đầu tiên dần
vượt lên trước. Chính lúc đó hình ảnh một người phụ
nữ mặc quần soóc màu xanh da trời và áo thun rộng
thùng thình đập vào mắt tôi.
- Doug, nhìn kìa!
Chúng tôi biết mình đã nhận diện được “người
cuối cùng”. Bàn chân chị ấy cứ chụm vào mà đầu gối
lại cứ đưa ra. Đôi chân tật nguyền của chị tưởng chừng
như không thể nào bước đi được, chứ đừng nói là chạy.
Doug và tôi lặng lẽ nhìn chị từ từ tiến lên – chẳng
ai nói lời nào. Chúng tôi cứ nhích lên từng quãng một
rồi dừng lại để chờ chị.
Nhìn chị chật vật đặt bàn chân này lên trước bàn
chân kia mà tôi tự dưng thở giùm cho chị, rồi reo hò cổ
động cho chị tiến lên. Tôi nửa muốn chị ngừng lại nửa
cầu mong chị tiếp tục.
Cuối cùng, chị là người duy nhất còn trong tầm
nhìn. Tôi ngồi ra cả mép ghế, theo dõi – với vẻ sờ sợ,
phấn khích chen lẫn tôn kính – người phụ nữ vẫn kiên
trì tiến tới, quả quyết vượt qua những dặm cuối cùng.
Vạch đích hiện ra, tiếng người la ó ầm ĩ hai bên
đường. Kìa, một người đàn ông đứng thẳng và tự hào
đang chờ. Anh ấy cầm một đầu sợi ruy-băng giấy kếp,
đầu kia buộc vào cây cột. Chị chầm chậm tiến tới, băng
qua, giật đứt hai đầu sợi dây cho nó bay phấp phới sau
lung tựa như đôi cánh.
Tôi không biết tên người phụ nữ đó, nhưng kể từ
ngày hôm ấy chị đã trở thành một phần ký ức cuộc đời
tôi – và tôi phụ thuộc nhiều vào phần đời này. Với chị,
điều quan trọng không phải là đánh bại những người
chạy khác hay giành lấy phần thưởng; mà là cố hoàn
thành đoạn đường đua cho dù phải nỗ lực tới đâu. Mỗi
lúc gặp phải tình huống quá khó khăn, quá tốn thời
gian hoặc tưởng như “không thể làm được”, tôi lại nghĩ
đến “người chạy cuối cùng”. Liền sau đó thì mọi việc
trở nên thật dễ dàng đối với tôi.